donderdag 30 januari 2014

Polare: ijskoude case

Wat is het toch jammer dat er bij de programma’s waar veel mensen hun informatie vandaan halen, zo weinig kennis van zaken is over een aantal zaken die de aandacht trekken. Deze week was het weer raak: de tijdelijke sluiting van alle Polare boekhandels. Aan tafel bij Pauw & Witteman, behalve de CEO van Polare een 2-tal schrijvers: Susan Smit en Ronald Giphart.


emotie vs eigen belang
De CEO kwam met een onduidelijk verhaal (zijn ‘case’) over de recente historie van Polare en de problemen waar zij zich voor geplaatst zien. De boekenmarkt, de afnemende interesse van het publiek en de massale opkomst van internetverkoop. In zijn woorden was het eigenlijk geen geldprobleem, maar een tijdelijk probleem waar zij en hun leveranciers op basis van redelijkheid uit moeten zien te komen. Bij enig doorvragen van Paul Witteman kwam er dan wel een bedrag van 3 miljoen Euro over zijn lippen, wat de zaak kon redden. De move om de winkels per direct te sluiten en daarmee omzet mis te lopen terwijl de kosten doorlopen, werd onduidelijk uitgelegd.
Beide schrijvers bleven steken in het (eigen) belang van de noodzaak van beschikbaarheid van boeken dmv boekhandels en bibliotheken. Ronald Giphart kwam nog met een emotioneel exposé over de unieke positie van Nederland mbt lezen en beschikbaarheid van boeken.

wat is er werkelijk aan de hand?
Laat duidelijk zijn: de boekenmarkt is de branche die het meest last heeft van de giftige mix van recessie, afname van leesgedrag en verandering van aankooporiëntatie bij de Nederlandse consument.
Even de negatieve feiten op een rij: inmiddels wordt ruim 36 % van de boeken online gekocht (Cijfers 2012). De e-readers staan nog aan het begin van een opmars en ligt nu rond de 3 tot 5 % van de boekenbestedingen. Deze twee structurele veranderingen in boekenaankoop en –beleving zal blijven groeien is de stellige verwachting van experts (Shopping2020 voorspelt in 2020 meer dan 50% van boekverkoop via webshops!).
Een ander probleem waar veel boekhandels mee kampen is het wegvallen van de schoolboeken verkoop. Sinds de ouders die niet meer zelf aanschaffen en het allemaal via scholen online bij grote bedrijven zonder fysieke winkels wordt afgehandeld, is die omzet bij de boekhandels weggevallen. In veel winkels liep dat op tot wel 20 % van hun winkelomzet. Ook is de verkoop van tijdschriften flink teruggezakt, wat we via de reorganisatieplannen van Sanoma hebben kunnen vernemen. Tel die elementen maar eens op en is het dan vreemd dat de fysieke boekenmarkt er dramatisch slecht voorstaat en winkels in grote getale moeten sluiten (in de laatste 5 jaar is ca. 10 % van de zaken gesloten) ?


het runnen van een boekwinkel
Gelukkig zijn er nog steeds boekwinkels die het goed doen. Daar is beleving en vakkennis tot grote hoogte opgevoerd. De geïnteresseerde consument (vooral 50+), kan zich daar uitleven, krijgt advies en er is een breed assortiment. De eigenaren zitten vaak al generaties in het vak en zijn veelal wandelende bibliotheken qua boekkennis. Geld verdienen en commercieel de markt bewerken is in hun beleving vaak een noodzakelijk kwaad. Een net belegde boterham is voldoende en ze hebben enig spek op hun ribben om een nachtvorstje te overwinnen.
Een groot contrast is de wereld van het grootwinkel-boek-bedrijf. Efficiency, goedkope arbeidskrachten en marge staan centraal. Voorraadfinanciering is de grote bleeder in het boekenvak. Grote winkels hebben grote voorraden en die moeten gefinancierd worden. De Bruna/Ako’s van deze wereld verkopen bijna uitsluitend de top 10 stapels. De grote boekhandels van Polare moeten een veel breder assortiment aanhouden met name omdat hun klanten keuze verwachten.
Via management buy-outs/ins zijn de juridische voorlopers van Polare van hand tot hand gegaan, met de private-equity leverage constructies die de laatste tijd al vaker de wenkbrauwen doen fronsen. Als je dan met zo’n markt wordt geconfronteerd en op het scherpst van de snede bent gefinancierd dan is het niet vreemd als de ‘business-case’ niet meer houdbaar blijkt.
Het samenvoegen van Selexys en de Slegte was ook een wanhoopsdaad van 2 bedrijven die in een overlevingsstrijd elkaar omarmen en elkaar verder de afgrond in lijken te slepen.

oplossingen
De onderliggende winkels van Polare zijn vaak zaken met een rijke historie, liggen op mooie locaties en halen flinke omzetten. In de prachtige zaak in Maastricht (de ‘Domincanerkerk’ / ‘the most beautiful bookshop in the world’ volgens the Guardian) staan zaterdags rijen dik de mensen voor 4 kassa’s om af te rekenen. De omzetbasis moet daar voldoende zijn voor een gezond te exploiteren bedrijf. Het lijkt erop dat individuele filialen afzonderlijke entiteiten moeten worden en afzonderlijk verder zullen moeten gaan, eventueel na een faillissement en doorstart, waardoor de schuldenpositie is afgebouwd en de nieuwe ondernemers een redelijke uitgangspositie hebben.

Zij zullen wel moeten inspelen op de marktmogelijkheden: online bestellen in de winkel, e-boeken en readers zowel verkopen als faciliteren.  Verder zullen ze, net zoals hun succesvolle collega’s in den lande, allerlei activiteiten moeten organiseren om klanten naar hun zaken te trekken: ‘rumour around the shop’, maar dan niet de negatieve rumour van de laatste jaren !


Geen opmerkingen:

Een reactie posten